Gelenek ve Göreneklerimiz

9 Şubat 2018

GEÇİŞ TÖRENLERİ

Her toplumda doğum, düğün ve ölüm hayatın geçiş dönemleri olarak kabul edilen ve bunun etrafında oluşturulan bir takım törenlerle yaşanmaktadır. Dünyaya gelişle beraber, hayatın başlangıcı olarak ilk uygulamalar başlamaktadır. Doğum gelenekleri doğum öncesi, doğum sırası, doğum sonrası uygulamalar olarak belirlenmektedir. Daha sonra çocukluk çağı başlamakta ve en belirgin gelenekler ninni, bebek görme ziyaretleri, sayışmacalar ve çocuk oyunları görülmektedir. Bebek kırklama günümüzde devam eden bir gelenektir.

SAYIŞMACALAR – ÇOCUK OYUNLARI

Çocuk oyunları denildiğinde öncelikle akla gelen sayışmacalar olmaktadır. Hemen her çocuk oyununda ebe seçimi yapılmakta ve bu sayışmacalar oyunu daha zevkli hale getirmektedir.

Oooo, portakalı soydum başucuma koydum

Ben bir yalan uydurdum dumaduma dum

Kırmızı mum, dolapta pekmez yala yala bitmez

Ayşecik çık, Fatmacık çık sen bu oyundan çık

O piti piti karamela sepeti

Terazi lastik jimnastik

Biz size geldik bitlendik

Hamama gittik temizlendik tike tike tik

SÜNNET UYGULAMALARI

Sünnet dini vecibelerin gerektirdiği şekilde uygulanır.

ASKER UĞURLAMA

Bu gelenek, delikanlıların coşkulu bir şekilde davul zurna eşliğinde arkadaşlarını askere göndermeleri şeklinde görülür.

EVLENME GELENEKLERİ

Kız isteme-Söz kesme,Nişan,Kına,Gelin almagelenekleri devam etmektedir.

İlimizde çok sayıda ziyaret yerleri ve bunun etrafında şekillenen gelenekler mevcuttur.

Geçmişte çoğunlukla yağmur duası, kısmet açma, çocuk isteği olarak ziyaret yerlerine duaya gidilmektedir.

Dini bayramlarımız olan Ramazan ve Kurban bayramı geleneklerimiz yaşatılmaktadır.

Mevsimlik bayramlarımızdan olan Nevruz, Hıdrellez kutlanmaktadır. Ayrıca Hacet Bayramları, Yayla Bayramları ve Bolu Panayırları halkın geniş katılımıyla devam eden uygulamalardır.

FERFENE, BİRİKME, ATEŞ GEZMELERİ Sohbet toplantıları içerisinde önemli bir yere sahiptir. Uzun ve soğuk geçen kış günlerinin yaşatılmaya çalışılan gelenekleri arasında yer almaktadır.

HALK EDEBİYATI

Sözlü anlatım geleneği ile kuşaktan kuşağa aktarılan dil, destanlar, hikaye-masallar, destanlar, maniler geleneklerimiz içinde önemli yere sahiptir.

DESTANLAR

Anadolu’da birçok yerde makamı olduğu bilinen Yunus Emre’nin ilahileri ve şiirleri Bolu ve çevresinden derlenen çok sayıdaki cönklerde görülmektedir. Hatta Yunus’un ilahileri ile düğün törenlerinde gelin ve damat yeni bir kumaş üzerinden birkaç kez yürütülür. Mengen ilçesi Gökçesu nahiyesinde Yunuslar Köyü ve Köyde Yunus mezarı diye ziyaret edilen bir yer vardır.

Bolulu (Mengen) Aşık Yöreci: Mengen yöresi sanatkarlarındandır. Kendine özgü eski bir musiki üslubu olan bu yörede yetişmiş halk şairi ve bağlamacısıdır. Babahızır köyündendir.

Dörtdivanlı Düldül Mevlüt: 1912-1985 Çevresinde olup biteni Bolu ağzıyla mizahi bir dil ile eleştirmiştir.

Yapı daşı yapıya gonu

Vilayetimiz Bolu

İçimiz dolu

Ne olusa fakir fukaraya olu

Devletsiz millet olmaz

Milletsiz devlet olmaz

Köroğlu: Köroğlu’nun XVI. Yy. sonu ile XVII. Yy. başlarında hayatta olduğu anlaşılmaktadır. Destan kahramanı KÖROĞLU “Ali Ruşen”, Bolu İlinin, Dörtdivan İlçesinin, Yukarısayık Köyündendir. Köroğlu Destanı bu gün Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan, İran, kısaca Üsküp’ten Çin seddine kadar uzanan coğrafyada yaşayan topluluklarda bilinen bir destandır. Unesco SOKÜM (Somut Olmayan Kültürel Miras ) Dünya Kültür Mirası listesine girmesi amacıyla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü SOKÜM Komisyonu tarafından hazırlanan Köroğlu Dosyası, 2008 yılında, icracı kurum olan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sunulmuştur.

Köroğlu, Türk Dünyasında çok yaygın bir halk hikâyesidir, halkın gözünde mert, iyiliksever, zalimin zulmüne karşı, zenginden alıp fakire veren yiğit bir kahramandır. Bolu’da türküde, oyunda, hikâyede, dağda, taşta, yer adlarında Köroğlu’nu görmek mümkündür. İl merkezinde Belediye meydanında bulunan Köroğlu heykeli şehrin ilgi odağındadır.

Zalimlere hesap sormak için korkulu rüya haline gelen Köroğlu’nun mücadelesi “delikli demir” icat olup mertlik bozuluncaya kadar sürecektir.

Geredeli Aşık Figanî, debbağ Mustafa Ağa’nın oğludur. Esas adı Seyyid Ahmet’tir. Gerede’nin Kabiller Mahallesinde 1230 H.(1814 M.) yılında dünyaya gelmiştir. Kendisinde saz şairi olma istidadını gören Aşık Dertli onun saz ve söz ustası olmuş ve ona “Figanî” mahlasını vermiştir. Uzun yıllar Anadolu, Arabistan ve Irak’ta dolaşmıştır. Daha çok Bolu, Bartın, Ereğli, Devrek, Safranbolu, Kastamonu, Çerkeş, Çankırı (Kengiri), Mudurnu ve İzmit’ de bulunmuş, Aşıklık mesleğini buralarda icra etmiştir.

NİNNİLER

Hamza Bey’den aşmadım

Güzel yavrum nenni

Yollarını şaşmadım

Mini mini gızım hu hu

Bir namuslu gızıdım

Gözelikten gaçmadım

Her bildiğim bu

Günahlarımı yu

DEYİMLER – ATASÖZLERİ

Acıtma arsız edersin, acıktırma hırsız edersin

Aba da bir çuha da bir giyene, güzel de bir çirkin de bir sevene