Page 10 - Bolu Belediyesi İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı 2024-2025

1. İç Kontrol Çerçevesi

1.1. İç kontrol nedir?
Kontrol, genelde denetleme anlamında kullanılırken, diğer taraftan kontrol; hâkim olma, yönlendirme
için yapılan icraat anlamlarında da kullanılmaktadır. Şoförün araç üzerindeki kontrolü aracın
denetlenmesi değil aracın şoförün istediği
yönde, istediği hızda gidebilmesini
sağlamaktır. Kurumların belirlenen amaçlar
doğrultusunda gidebilmesi için yoluna çıkacak PLANLA
risklere, engellere karşın hazır olması için
tedbirlerinin alınması gerekir. ‘İç kontrol’
denetleme değildir. İç kontrol derken; içinde
kuruma hâkim olmayı sağlayacak birçok
ÖNLEM
kontrolü barındıran, risklere karşı kurulan bir UYGULA
AL
yönetim sisteminden ve sistemin
oluşturulması sürecidir.
İç kontrol, kurumun amaçlarına, hedeflerine
ulaşması için yaptığı tüm uygulamalar ve KONTROL
ET
amaçlarına ulaşmayı engelleyebilecek risklere
karşı önlem alma süreci olduğundan bu PUKO DÖNGÜSÜ
döngü hiçbir zaman bitmez, sonuçlanmaz.
Kurumlar yaşadıkça dış ve iç riskler değişir kurumun bu risklere karşı alması gereken kontrol tedbirleri
değişir, iç kontrol gözden geçirmeleri periyodik olarak yapılır. Hiç bir idarede iç kontrol sıfır değildir.
İdari bir yapılanma, hiyerarşik kontroller, mevzuatın getirdiği sınırlamalar ile (standartlara uymasa
bile) her kurumda bir iç kontrol yapısı bulunur. Fakat böyle standartlara uygun olmayan bir yapılanma
ile kurum risklere hazır olmadığı için faaliyetlerini (operasyonlarını) verimli ve etkin yürütemez,
kurallara, mevzuata uygunluk sağlanamaz ve raporlama sağlıklı yapılamaz. Kurumlar amaçlarına
ulaşamaz.

İç kontrol sisteminin kurulması’ olarak günümüzde adlandırılan çalışma aslında iç kontrol sisteminin
standartlara uygun hale getirilmesidir. İç kontrolün geliştirilmesidir. Bu nedenle; İç kontrol sistemi için
‘kurulması’ yerine ‘geliştirilmesi’ kelimesinin daha uygun olduğu söylenebilir.

İç kontrol ile amaç sürece hâkim olmak için risklerin belirlenmesi, kontrol faaliyetleri ile risklerin
bertaraf edilerek hedefleri gerçekleştirmektir. İç kontrol; iyi yönetebilme olanağı sağlayan araçlar
sistemi olarak da tanımlanabildiğinden, iyi yönetimle kötü yönetim arasındaki fark iç kontroller
arasındaki farktır. Bu nedenle; iç kontrol sisteminin düzeyi, idarenin yönetimsel sağlık durumunu bize
göstermektedir. Bir kurumun sağlıklı olabilmesi, iyi yönetilebilmesi standartlara uygun bir iç kontrol
sistemi ile mümkündür.

İç kontrolde sorumluluk yönetime aittir. Henri Fayol’un yönetim teorisine göre yönetim görevi;
yönetim fonksiyonu olarak sayılan planlama, organizasyon, yöneltme (yürütme), koordinasyon
(eşgüdüm) ve kontrol(denetim) fonksiyonlarını yerine getirmektir. Yönetimin bu beş fonksiyonu belli
araçlarla yerine getirilir. İşte hedeflere ulaşmada kullanılan bu araçlar iç kontroldür.

İç kontrol (yönetim kontrolleri); yönetimin planlama, organizasyon, yöneltme, koordinasyon ve
kontrol süreçlerine hâkim olmak için kurduğu sistem ve yaptığı icraatlar olarak da tanımlanabilir.
Yönetim fonksiyonlarının verimliliği sağlama, varlıkları koruma, mevzuata uyma gibi amaçları olup
bunlar iç kontrolün de amaçlarıdır.

2